- Één op de twintig ouderen (65 jaar en ouder) heeft te maken met ouderenmishandeling. Daarbij gaat het naast lichamelijk ook om psychisch geweld, maar de meest voorkomende vorm is financieel misbruik.

Het zijn niet alleen buitenstaanders die zich er schuldig aan maken. Zorgverleners, familieleden, mantelzorgers, buren en vrienden kunnen ook over grenzen gaan. Het gaat lang niet altijd met kwade opzet fout. Dit maakt dat het soms lastig is om mishandeling of misbruik bij ouderen te signaleren.

Handen ineengeslagen

Sinds 2017 hebben verschillende partijen, zoals Moviera, SWOA, de politie, Stichting Veilig Thuis, Arnhemse wijkteams, banken, ouderenbonden, de RIBW, Alzheimer Nederland, huisartsen, STMG, Zorg en Welzijn Arnhem en GSBB de handen ineengeslagen om het probleem aan te pakken. Samen vormen ze de lokale Alliantie Veilig Ouder Worden Arnhem. Ze komen vier keer per jaar bij elkaar, met Moviera als kartrekker

Het thema ouderenmishandeling gaat al deze organisaties aan het hart. Ze hebben ieder hun eigen kennis en expertise over het probleem vergaard en kunnen elkaar zodoende waar nodig aanvullen. Zo blijven de lijnen binnen de hulpverlening kort.

Ontspoorde machtsverhoudingen

Charlotte Hindriks is preventiemedewerker bij Moviera. Zij werkt daarnaast ook als trainer. Ze legt uit wat het probleem zo gecompliceerd maakt.

'Wat je ziet is dat er schaamte heerst, en dat er een taboe ligt over mishandeling,' vertelt ze.

Er kan sprake zijn van geweld tussen partners, of binnen de familie of kennissenkring. Hiermee treed je als slachtoffer misschien niet graag naar buiten. Eenzame ouderen vormen een gemakkelijk doelwit voor (machts)misbruik. Het kan voorkomen dat een zorgverlener zijn boekje te buiten gaat, maar het kan bijvoorbeeld ook gaan om een kleinkind dat geld steelt van zijn grootouder(s). Dan stap je niet zo gemakkelijk naar de politie.

Niet altijd is er opzet in het spel. Er kan scheefgroei in de relatie optreden, zeker als de oudere in een afhankelijke positie terechtgekomen is. Bijvoorbeeld als een familielid de financiën van een oudere beheert, omdat de oudere de situatie niet overziet en niet digitaal vaardig is. Dat plaatst de oudere in een positie van afhankelijkheid. Dan kan het gemakkelijk mis gaan. Vaak is dat een geleidelijk proces; een hellend vlak.

Een ander voorbeeld is mantelzorg die een verkeerde wending neemt, door toenemende frustratie en oplopende spanningen. Een demente ouder bijvoorbeeld, die dag en nacht begeleid moet worden, kan een enorme druk zetten op de relatie met de hulpverlener of het familielid; het gaat hier over ontspoorde mantelzorg. Daardoor liggen psychisch en lichamelijk geweld op de loer.

'Stel je voor dat de mantelzorger overbelast is geraakt, en de oudere vernedert. Dan is er sprake van ontspoorde machtsverhoudingen,' verduidelijkt Charlotte.

Tijdig handelen

Mishandeling is een strafbaar feit. Tegelijkertijd is de problematiek eromheen ingewikkeld; het is niet altijd duidelijk zichtbaar.

Hoe herken je ouderenmishandeling? Wat zijn de signalen die je bij slachtoffer en/of pleger kunt oppikken? Wat zijn de stappen die je kunt zetten? Veel informatie daarover is te vinden op de website ikvermoedhuiselijkgeweld.nl. Deze site heeft een apart tabblad over ouderenmishandeling. Er staat uitgebreid beschreven op welke signalen je moet letten als je mishandeling of misbruik vermoedt bij een oudere in je omgeving en hoe je moet handelen.

Belangrijk is een groeiende bewustwording onder professionals, maar ook onder ouderen zelf. Met de toenemende vergrijzing, wordt aandacht voor dit probleem steeds belangrijker. De oudere moet weerbaarder worden tegen misbruik. Misbruik of mishandeling kan eerder worden gesignaleerd. Andere stappen om het probleem te lijf te gaan zijn bijvoorbeeld: mantelzorgondersteuning, de financiën van een oudere overdragen aan een objectief persoon, het inschakelen van een wijkagent of uitbreiding van de thuiszorg, waardoor de mantelzorger ontlast wordt.

Vermoed je mishandeling of misbruik van een oudere in je buurt? Doe aangifte bij de politie, en/of maak contact met Veilig Thuis (0800-2000). En ga zeker even te rade bij ikvermoedhuiselijkgeweld.nl.

💬 Mail ons!
Heb jij een tip of opmerking? Mail naar de redactie: redactie@rtvconnect.nl.

Deel dit artikel